Is weliswaar een cultuurplant maar verdient in de hele serie artikelen die ik over geneeskrachtige planten schreef wel een ereplaats. Het woord calendula is Latijn voor kalender, de plant groeit (rond de middellandse zee) het hele jaar door. Officinalis geeft aan dat de plant van oudsher bekend is als geneesplant. In Frankrijk heet de plant Fleur de tout les mois. In Duitsland Ringelblume, in Engeland Marygold. Volksnamen in ons land zijn Mariabloem en Weerhaantje.
Historie
Bij de Grieken was de plant een symbool voor dankbaarheid en liefdevolle herinnering. Daarom werd de bloem vaak op een graf geplant of als afbeelding op een grafmonument.
Zo komt hij aan de naam Dodenplant.
In een Griekse mythe wordt verteld over Caltha, een Grieks meisje dat verliefd is op de zonnegod Apollo. Zij keek voortdurend naar de zon, kwijnde weg en veranderde tenslotte in een Calendula. Goudsbloemen zouden volgens en andere mythe zijn ontstaan uit de tranen die Aphrodite plengde bij de dood van Adonis.
In India worden goudsbloemen veel gebruikt in tempels en zijn daar gewijd aan Krishna.
In China is het een symbool van lang leven en onsterfelijkheid en draagt daar de naam Bloem van tienduizend jaren.
In het christendom is de goudsbloem verbonden met 25 maart, het feest van de Maria boodschap. Gabriël bracht Maria de boodschap dat zij zwanger zou zijn van het Christuskind. In de middeleeuwen probeerden alchemisten om van de bloemen goud te maken. Culpeper, een botanist uit 1600, verbindt de goudsbloem met het zonneteken Leeuw.
Groei
De éénjarige composiet vermeerdert alleen door zaaien. Hij ontkiemt en groeit veel sneller dan de meeste andere planten. Groeit op bijna elke grondsoort en afhankelijk van het klimaat het hele jaar door. De stengel en de lancetvormige bladen zijn ruw behaard. Op de bloembodem staan mannelijke bruine buisbloemen en goudgele vrouwelijke lintbloemen. De bloembodem bevat een plakkerig harsachtige stof. De zaden worden uit de randbloemen gevormd en zijn aan de binnenkant ringvormig, de buitenste bootvormig.
Dit is een unieke zaadvorm binnen de composietenfamilie!
Werkzaamheid
Behaard blad en stengel duiden volgens de signatuurleer op een werking op de huid.
Een samengestelde bloem geeft ordening en structuur. De plakkerige harsachtige stof heeft een wondhelende kwaliteit.
Ik denk dat calendula zalf in de meeste huishoudens aanwezig is. En terecht! Voor allerhande huid problemen en ongemakken kan je deze zalf gebruiken. Bij moeilijk genezende wonden, kloven, wratten en littekenvorming. Het voorkomt vorming van wildvlees.
Ook voor luieruitslag, zonnebrand, aambeien en spataders is calendula het aangewezen middel.
Naast de grote huidgenezende werking voert het lymfevocht af. Met zwelling in gewrichten en harde lymfeknopen weet goudsbloem wel raad. In het algemeen maakt het los wat hard is.
Minder bekend in gebruik is de goudsbloem tinctuur. Een aftreksel van de bloemen op alcohol. Deze tinctuur is goed te gebruiken ipv jodium of betadine. Het ontsmet vieze wonden en stimuleert daarnaast de wondgenezing. Het is biologisch afbreekbaar en niet belastend voor ons lichaam! Verdund met water is het te gebruiken voor mondspoeling bij tandvleesbloedingen en ontstekingen.
Gebruikte delen
Voor de zalf en tinctuur worden alleen de lintbloemen gebruikt. Van de hele bloemen kun je thee maken. Laat het niet te lang trekken, anders overheersen de bitterstoffen de smaak. De lintbloemen vrolijken qua smaak en kleur kruidenboter en salades op.
Tenslotte: blonde mensen kunnen gevoelig zijn voor dit kruid.
