St. janskruid
is een echte Zonneplant. Hoe komt de plant aan zijn naam? Na de zomerzonnewende op 21 juni komen de eerste bloemen in bloei. Dit is vaak rond St. jansdag op 24 juni. Op deze dag wordt de geboorte van Johannes de Doper gevierd. St. jan en Johannes vind je terug in zijn Duitse en Engelse naam: Johanniskraut en St.John’s wort.
De wetenschappelijke naam is Hypericum perforatum. Perforatum betekent doorboring. Als je de blaadjes tegen het licht houdt lijkt het of er gaatjes in zitten. Het zijn echter doorzichtige olieklieren. Dit verklaart zijn Franse naam: Millepertuis, wat "duizend gaten" betekent.
Hyper betekent boven en Eikon is geestverschijning. De volksnamen: Duivelsjager en
Jaag- den- duvel worden hiermee verklaard. In de Griekse mythologie is Hyperion de vader van de zon.
De groeiwijze :
Het is een vaste plant die groeit vanuit een rozet met 6 stelen. Hij kan wel 1 meter hoog worden. De harde houtige stengel heeft tegenover staande elliptische tot langwerpige bladeren. Deze zijn aan de onderzijde donkergroen en aan de bovenzijde zeegroen. Aan het eind van de sterk vertakte stengel groeien de vijftallige bloemen. De meeldraden steken naar alle kanten uit de bloemen en dit geeft de bloemen een zonnig aspekt. De bloemen bevatten naast een gele- ook een rode kleurstof. De rode kleurstof, hypericine genaamd, is ondermeer aanwezig in kleine klierharen die de kelk- en kroonbladeren bedekken. Als je de bloemblaadjes fijn wrijft kleuren je vinger rood/paars. De bloemen bloeien één voor één en bloeien slechts 2 á 3 dagen. Het is zowel een laatbloeier als een langbloeier. De eerste bloemen gaan pas na 21 juni open en tot ver in september ontwikkelen zich nog nieuwe bloemen. St.janskruid is lid van de hertshooifamilie. Je vindt hem vooral op schrale plaatsen langs wegen, duinen en op grasgronden in de volle zon.
De geschiedenis van de plant.
Van oudsher werd het veel tegen duivelszaken gebruikt. Je moest het in je hemd en onder je hoed dragen en onder je kussen leggen tijdens het slapen, dan zou het alle boze invloeden weren. Een bosje St. janskruid, geplukt op 24 juni zou in huis opgehangen bescherming bieden tegen demonen, bliksem en vuur. Dit gebruik ging tot in de 20e eeuw door. In de middeleeuwen dacht men dat St. janskruid helderheid in het denken bracht. Om die reden werd het gebruikt om heksen tot bekentenissen te dwingen. De rode kleurstof in de plant werd het bloed van Baldur( de Germaanse zonnegod) genoemd. De Christenen noemden het het bloed van Johannes. De gaatjes in de blaadjes zouden komen omdat Pan = de duivel zo boos en jaloers was op de grote kracht van de plant dat hij met zijn nagels de bladeren doorboorde. Paracelsus beschrijft al in de 16e eeuw de positieve werking van het kruid bij melancholie en winterdepressies. Ten tijde van de kruisvaarders werd de olie gebruikt als wondgenezend middel.
Hypericine is de belangrijkste inhoudstof maar ook de hyperforine en flavonen( tot 11%) zijn belangrijk. Flavonen werken regenererend op het hart, bloedvaten en het zenuwstelsel.
In de reguliere geneeskunde komt er steeds meer belangstelling voor de werking van St.janskruid. Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat St. janskruid bacteriële- en virus infecties remt( hyperforine). De meeste aandacht is echter gericht op de anti-depressieve werking. Sint Jansolie wordt gebruikt bij wonden, kloven en littekens. Brandwonden en zonnebrand ( wel na het zonnen gebruiken).Omdat het de bloedcirculatie verbetert ook te gebruiken bij spierpijnen en koude handen en voeten.
Je kunt eenvoudig zelf St. jansolie maken:
Vul een schone glazen pot voor drie kwart met zuivere plantaardige olie, bv olijf-, amandel- of zonnebloemolie. Doe de bloemen en enkele blaadjes in de olie tot deze verzadigd is met plantenmateriaal. Vul nu de pot verder af met olie. Zet de pot een aantal dagen in de volle zon. Het is leuk om de olie dan rood te zien kleuren. Zet je de pot in het donker dan wordt de olie nauwelijks rood. Het heeft echt zonlicht nodig! Als de olie dieprood is gekleurd zeef dan alles door een doek en doe de olie in een flesje.
De rode kleurstof zorgt er voor dat de gebruiker van het kruid gevoeliger wordt voor zonlicht.
Van de bloemen en het blad wordt wel thee gezet.
Het is altijd raadzaam een deskundige om advies te vragen mocht je overwegen dit kruid (inwendig) te gaan gebruiken. Er kan nl. een wisselwerking met reguliere medicijnen optreden.
Alle lezers wens ik een ZONNIGE zomer met af en toe een goeie regenbui.
Gien vd Heuvel
St Jans kruid
St Janskruid
afbeelding